W kajdankach na pogrzebie - czy skazany może przyjść na ceremonię?
Utrata bliskiej osoby to jedno z najboleśniejszych przeżyć, z jakimi mierzy się człowiek. Naturalne jest wtedy pragnienie wspólnego przeżywania żałoby i pożegnania zmarłego.
Sytuacja staje się bardziej skomplikowana, gdy jeden z członków rodziny przebywa w zakładzie karnym lub areszcie. Czy w takiej sytuacji możliwe jest uczestnictwo w pogrzebie?
Tak – prawo przewiduje taką możliwość. Warto jednak pamiętać, że uzyskanie zgody na opuszczenie jednostki penitencjarnej w tym celu podlega konkretnym regulacjom i jest uzależnione od wielu czynników, w tym decyzji dyrektora placówki.
Podstawa prawna: nie prawo, a możliwość
Kluczowy dla zrozumienia całej sytuacji jest art. 141a § 1 Kodeksu karnego wykonawczego. Mówi on, że dyrektor zakładu karnego może udzielić skazanemu zezwolenia na opuszczenie jednostki pod konwojem funkcjonariuszy Służby Więziennej, w celu odwiedzenia ciężko chorego członka rodziny lub uczestnictwa w jego pogrzebie.
Najważniejsze jest tu sformułowanie „może udzielić”. Oznacza to, że udział w pogrzebie nie jest automatycznym prawem skazanego, lecz przywilejem, o którego przyznaniu decyduje dyrektor placówki penitencjarnej.
Co jest brane pod uwagę?
Decyzja dyrektora jest zawsze indywidualna i oparta na analizie ryzyka oraz ocenie postawy osadzonego. Do najważniejszych czynników należą:
- Stopień zagrożenia: kluczowe kryterium: czy istnieje ryzyko ucieczki lub agresywnego zachowania?
- Postawa i zachowanie w zakładzie karnym: Skazany, który sprawuje się nienagannie, ma znacznie większe szanse na uzyskanie zgody.
- Charakter popełnionego przestępstwa: Choć nie jest to jedyny czynnik, waga i rodzaj czynu zabronionego mają znaczenie.
- Stopień pokrewieństwa: Zgody najczęściej udziela się na pogrzeby najbliższych członków rodziny (rodziców, małżonków, dzieci, rodzeństwa).
Jak wygląda udział w ceremonii w praktyce?
Jeśli zgoda zostanie udzielona, udział w ceremonii odbywa się w ściśle określonych warunkach, które mają zapewnić bezpieczeństwo. Rodzina musi być przygotowana na:
- Obecność konwoju: Skazanemu przez cały czas towarzyszą funkcjonariusze Służby Więziennej.
- Środki przymusu: Najczęściej osoba osadzona ma na rękach kajdanki. W niektórych przypadkach sąd może zezwolić na ich zdjęcie na czas samej ceremonii, ale nie jest to regułą.
- Ubranie cywilne: Zazwyczaj skazany jest ubrany w strój cywilny, a nie w więzienny uniform.
- Ograniczony kontakt: Możliwość bezpośredniej rozmowy czy kontaktu fizycznego z rodziną jest bardzo ograniczona i zależy od decyzji dowódcy konwoju.
Rodzina musi również liczyć się z koniecznością pokrycia kosztów konwoju, które mogą być znaczne.
Co zrobić, gdy nie ma możliwości udziału w ostatnim pożegnaniu?
Zdarza się, że ze względów bezpieczeństwa dyrektor jednostki nie wyraża zgody na udział osoby osadzonej w pogrzebie. Czasem decyzję o rezygnacji podejmuje sama rodzina lub osadzony – obawiając się, że obecność w kajdankach i pod eskortą byłaby zbyt trudna emocjonalnie i stygmatyzująca.
Czy oznacza to, że taka osoba zostaje całkowicie wykluczona z procesu żałoby?
Niekoniecznie. Nawet w sytuacjach, gdy fizyczna obecność nie jest możliwa, wciąż istnieją sposoby, by uczestniczyć w pożegnaniu bliskiego – na swój sposób, z godnością i szacunkiem.
Dzięki wsparciu rodziny, możliwe jest stworzenie przestrzeni, w której osoba osadzona może:
• Zobaczyć wspólne zdjęcia i nagrania z życia zmarłego,
• Zapoznać się z historiami i wspomnieniami przekazanymi przez innych,
• Dodać własne słowa pamięci – przekazane przez bliskich, by stały się częścią zbiorowej opowieści o tej osobie.
Stworzenie Profilu Pamięci Online w Epitafio pozwala na włączenie osoby osadzonej w proces wspominania w sposób godny i intymny. To forma uczestnictwa w żałobie, która może przynieść ukojenie i poczucie więzi – nawet na odległość.
Godność pożegnania
Udział osoby osadzonej w ceremonii pogrzebowej to złożona i często wymagająca procedura. Niezależnie od tego, czy taka obecność okaże się możliwa, warto pamiętać, że każdy człowiek – bez względu na okoliczności – ma prawo do pożegnania i pielęgnowania wspomnień o bliskich.
Czasem nie da się być obecnym fizycznie, jednak istnieją sposoby, by w symboliczny sposób okazać pamięć i bliskość.
Inne artykuły
28/07/2025
Rytuały, które wspierają w żałobie – alternatywne sposoby przeżywania straty
Żałoba nie jest stanem, który po prostu mija z czasem – to wymagający proces adaptacji do życia po stracie, zazwyczaj pełen silnych emocji i wewnętrznego chaosu. Tradycyjne ceremonie, takie jak pogrzeb, dają strukturę i wspólnotowe wsparcie, jednak to w ciszy codzienności, po rozstaniu z bliskimi, zaczyna się najtrudniejszy etap – mierzenie się z pustką.
21/07/2025
Czas pożegnań - dlaczego potrzebujemy nowych rytuałów żałoby?
Rytuał to fundamentalny element ludzkiej kultury. Od tysięcy lat nadaje strukturę naszym działaniom, pomaga zrozumieć otaczający świat i przeprowadza nas przez kluczowe momenty życia – w tym te najtrudniejsze, jak śmierć bliskiej osoby. Rytuały żałobne nie są jednak statyczne. Jako społeczeństwo nieustannie się zmieniamy, a wraz z nami ewoluują narzędzia, których używamy do radzenia sobie ze stratą. Analiza tych zmian pokazuje, dlaczego tradycyjne modele przestają być wystarczające oraz jaka jest rola nowych form upamiętniania.
09/07/2025
Najpiękniejsze ostatnie pożegnanie
Śmierć bliskiej osoby to jeden z najtrudniejszych momentów w życiu. To chwila, w której serce pęka z bólu, a jednocześnie pojawia się potrzeba, by pożegnać się w sposób wyjątkowy. Ostatnie pożegnanie to nie tylko ceremonia – to akt miłości, pamięci i wdzięczności.
07/07/2025
Pogrzeb bez księdza? O humanistycznych ceremoniach pożegnalnych
W czasach, gdy coraz więcej osób żyje poza ramami zinstytucjonalizowanej religii, rośnie potrzeba przeprowadzania ceremonii pożegnalnych w pełni oddających cześć życiu, wartościom i przekonaniom.
23/06/2025
Pożegnanie na miarę XXI wieku: najważniejsze trendy w usługach pogrzebowych
Sposób, w jaki oddajemy hołd naszym bliskim w trakcie ostatniego pożegnania, przechodzi głęboką transformację. Tradycyjna ceremonia żałobna przestaje być jedynie chwilą smutku i żalu – coraz częściej staje się celebracją życia, historii, relacji i pasji osoby zmarłej.
23/06/2025
Zwiększ wartość swojej oferty: Jak Epitafio wzbogaca asortyment domu pogrzebowego?
Branża pogrzebowa, choć oparta na głębokiej tradycji i szacunku, nieustannie ewoluuje. Wynika to z faktu, iż organizując ostatnie pożegnanie coraz częściej poszukujemy czegoś więcej niż standardowej ceremonii. Chcemy trwałej, osobistej i nowoczesnej formy upamiętnienia, która odda hołd życiu naszych bliskich. To stwarza wyjątkową szansę dla domów pogrzebowych, by wyjść naprzeciw tym oczekiwaniom.
18/06/2025
Profil Pamięci jako prezent: wyjątkowy sposób upamiętnienia bliskiej osoby
W obliczu straty jaką jest śmierć bliskiej osoby, szukamy sposobów by zachować o niej pamięć w sposób piękny i trwały. Nowoczesnym i bardzo osobistym dopełnieniem, świetnie współgrającym z tradycyjnymi formami (pomniki, znicze, wieńce) jest Epitafio, czyli cyfrowy Profil Pamięci – kapsuła czasu łącząca emocje z technologią.
18/06/2025
Epitafio – tabliczka z kodem QR na nagrobku: jak działa i dlaczego warto ją mieć?
Tabliczka Epitafio to nowoczesne rozwiązanie pozwalające upamiętnić bliską osobę w wyjątkowy sposób.